De dood van rapper Bigidagoe staat niet op zichzelf. Hij is het exponent van onze omgang met geradicaliseerde criminelen, aldus Kemal Rijken.
Dansen met de doodskist; het is een traditie die veel Surinaamse begrafenissen kenmerkt. Vorig weekend was het weer zover, bij het afscheid van Denzel Silos alias Bigidagoe, een op 25 februari doodgeschoten criminele rapper. Hij groeide op in Holendrecht, een buurt die in Amsterdam niet bekend staat als de meest veilige en gezellige van de stad. Een criminele carrière die begon met een straatroof op twaalfjarige leeftijd en eindigde in zijn gewelddadige dood op 26-jarige leeftijd, vlak voor een partycentrum nabij station Sloterdijk.
Uit necrologieën komt een beeld naar voren van een ontspoorde jongen die ooit doorbrak in 101Barz, een hiphop-platform van BNNVara. Hij was lid van Zone 6, een rapformatie die Holendrecht met tientallen andere jongens in zijn greep houdt. Deze bende maakt zich schuldig aan bedreiging en intimidatie. Justitie verdenkt Zone 6 ook van handel in cocaïne en het werven van uithalers voor drugs in de havens.
Bigidagoe (Sranan Tongo voor ‘Grote Hond’) ontkende crimineel te zijn, maar pronkte wel met dikke auto’s en gouden kettingen; een levensstijl die vermoedens oproep van illegale inkomsten. Zo belandde Bigidagoe in 2020 in het ziekenhuis na getroffen te zijn door een paar kogels. Kort daarna nam hij een videoclip op over de schietpartij die zeker één miljoen keer bekeken werd.
Een vete met een andere rapper dreigde in 2021 uit te monden in een criminele afrekening, maar liep met een sisser af omdat de politie beide heethoofden uit voorzorg oppakte. In oktober 2022 werd Bigidagoe alsnog gearresteerd, dit keer op verdenking van het ontvoeren van rapper Kobus L., een delict waarvoor het OM afgelopen december nog een celstraf van vier jaar eiste. Ook werd het huis van Bigidagoes moeder in 2020 een keer ’s nachts doorzeefd met kogels.
En het einde is nog niet in zicht: sinds de dood van de rapper hebben op verschillende plekken in de stad explosies plaatsgevonden. Gevreesd wordt voor een bendeoorlog waar onschuldige burgers de dupe van zullen zijn. Nu al zijn er buurten in Amsterdam waar bewoners niet meer veilig over straat kunnen.
Miljoenenpubliek
De opkomst van criminele rappers als Bigidagoe komt niet alleen voort uit de almaar uitdijende drugscriminaliteit en de bijbehorende ondermijning in Nederland. Onder andere publieke media hebben hen ‘groot’ en hun opruiende teksten gangbaar gemaakt. Neem de reeds genoemde 101Barz van BNNVara, waar Bigidagoe en Zone 6 doorbraken, of kijk naar FunX, de populaire publieke jongerenzender die hen met regelmaat vertoont. Beide platforms bieden criminelen een podium om op te scheppen over hun criminele verdiensten: in de nummers die zo een miljoenenpubliek bereiken, pochen de misdadigers over het handelen in drugs, het maken van groot geld en het omleggen van hun vijanden.
Een oproep van de politie aan de platforms om te stoppen met het promoten van criminele activiteiten leidde eerder tot niets. Later speelde Bigidagoe een gastrol in Santos, een dramaserie die eveneens met publiek geld wordt gefinancierd. Wanneer houdt het promoten van criminelen bij de publieke omroep eens op?
In 2022 gaven de wildwesttaferelen in Amsterdam burgemeester Femke Halsema stof tot nadenken: zij kondigde aan de mogelijkheid te laten onderzoeken om rappers te verbieden videoclips op te nemen in haar gemeente. Het onderzoek loopt nog steeds. Op landelijk niveau lijkt er echter weinig beleid te bestaan.
Het is vreemd te moeten constateren dat de politiek er – terecht – alles aan doet om te voorkomen dat islamitische jongeren radicaliseren, maar veel minder aandacht lijkt te hebben voor jongeren die op crimineel gebied radicaliseren.
Top400
Volgens criminoloog Hans Werdmölder, auteur van het boek Nederland Narcostaat, kan de uit de hand gelopen drugsproblematiek het best worden aangepakt met een brede keten van maatregelen, waarvan het legaliseren van drugs op Europees niveau de belangrijkste is. Maar het begint volgens mij ook klein: met het voorkomen van radicalisering op crimineel gebied van beïnvloedbare jongeren in wijken als Holendrecht.
De ideeën van wijlen burgemeester Eberhard van der Laan kunnen de basis zijn voor oplossingen. Neem de door hem opgezette Top600, een programma om de zeshonderd zwaarste criminelen in de hoofdstad vanaf 23 jaar aan te pakken. Hoewel het project sinds enige tijd met kritiek te maken heeft – volgens onderzoekers weet het recidive niet afdoende in te perken – kan juist de bijbehorende Top400 uitkomst bieden. Die is er voor vierhonderd jongeren tussen de twaalf en 23 jaar die dreigen te ontsporen.
Zou het niet een idee zijn om, met de Top400 ter inspiratie, een landelijk plan op te zetten om radicalisering op crimineel gebied een halt toe te roepen? Een onderdeel daarvan zou kunnen zijn om het populariseren van criminaliteit door de publieke omroep een halt toe te roepen. Aan één ontspoorde Bigidagoe heeft de samenleving immers al genoeg.
Dit artikel verscheen op 7 maart 2024 in de papieren editie van NRC en op 6 maart 2024 op NRC.nl.
TOEVOEGING (ingezonden reactie Kemal Rijken, 22 maart 2024)
Hester Carvalho schreef een opinieartikel (18/3) over de onlangs doodgeschoten rapper Bigidagoe. Ikzelf schreef er eerder een opiniestuk (7/3) over waarin ik een verband leg tussen de rapper én crimineel die hij was. Wat ik daarin expliciet niet deed was een verband leggen tussen álle rapmuziek en criminaliteit. Het zou namelijk ongepast zijn deze hele muziekvorm over één kam te scheren.
Blijkt dat nou hetgene te zijn wat Carvalho er in haar artikel van heeft gemaakt. Volgens haar zou ik vinden dat er causaliteit is tussen „het gedrag van rappers en hun teksten”. Dat is erg ruim genomen: ik had het over de doodgeschoten rapper die er een aantoonbaar crimineel dossier op nahield.
Ook constateerde ik dat muziekplatforms van de NPO dit soort criminele rappers op een voetstuk plaatsen en suggereerde dat het tijd wordt daarmee te stoppen. Ik stelde niet voor, zoals Carvalho beweert, om „hiphop van de publieke omroep te weren”. Door mijn woorden uit de context te trekken vernauwt zij het debat over criminele rappers tot een zwart-wit-discussie over creativiteit in de muziek. Dat is betreurenswaardig, want de oplossing voor dit probleem komt zo geen stap dichterbij.
Kemal Rijken
Amsterdam
Commentaires