De partij Alternative für Deutschland (AfD) wordt sinds 15 januari systematischer in de gaten gehouden door de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst, en AfD-politicus Björn Höcke is tot een ‘verdacht geval’ verklaard. De Thüringer is een van de kopstukken van de rechts-nationalistische Der Flügel en deed vele omstreden uitspraken.
Door sommigen wordt Björn Höcke ‘het grootste politieke talent’ van de AfD genoemd. Anderen noemen hem ‘een groot gevaar voor Duitsland’ en zien in hem ‘een wolf in schaapskleren’. Deze oud-geschiedenis- en -gymnastiekleraar richtte in 2013 de AfD-afdeling Thüringen op, en staat sinds de vluchtelingencrisis van 2015 bekend als een criticaster van het migratiebeleid van bondskanselier Merkel. Van het rechts-nationalistische partijnetwerk Der Flügel maakte hij een geoliede, nationalistische machine.
Höcke stelde bijvoorbeeld een paar jaar geleden dat Duitsland ‘het enige land ter wereld is met een gedenkteken van de schande in zijn hoofdstad’, doelend op het Holocaust-monument in Berlijn. Dit soort uitspraken roepen niet alleen veel weerstand op, maar ook meer aanhangers voor de AfD. Met name in het voormalige Oost-Duitsland, waar de taboes niet zo heilig zijn als in het westen.
Höcke wordt door politieke tegenstanders weggezet als het kwaad dat de democratische orde omver wil werpen. Zijn verleden is ook niet geheel onomstreden. In 2010 werd hij bijvoorbeeld gezien tijdens een rechts-extremistische demonstratie en later omarmde hij de anti-islambeweging Pegida.
Voor mijn boek Eigen volk spreek ik met rechts-nationalisten in heel Europa. Eind januari reisde ik dan ook naar de Thüringse hoofdstad Erfurt waar ik te gast was bij Höcke himself. Een deel van het Landdag-gebouw oogt klassiek Duits, met pastelkleuren en kleine, hoge ramen. Op de tweede verdieping huist de AfD-fractie en aan het einde van de gang zit Höcke in zijn werkkamer. Aan de wand hangt een grote foto van de voormalige rijkskanselier Otto von Bismarck, een van Höcke’s helden uit de ‘duizendjarige geschiedenis’ van Duitsland waar hij zo vaak over spreekt.
U wordt sinds 15 januari door de binnenlandse veiligheidsdienst als een ‘verdacht geval’ gezien, wat vindt u daarvan? ‘De stap die de binnenlandse veiligheidsdienst tegen mij, Der Flügel en de partij heeft gezet vind ik een stap in de verkeerde richting. Het is een politiek gemotiveerde actie van onze politieke tegenstanders. Dat zijn de oude partijen, die ik ook wel kartelpartijen noem. Zij willen de AfD tegenwerken omdat ze ons als een gevaar zien voor zichzelf. De veiligheidsdienst laat zich gebruiken en wij zullen alle mogelijke juridische middelen inzetten mocht dat nodig zijn.’