Rotterdam heette ooit de ‘stad van de onvrede’ te zijn, maar daar viel weinig van de merken op Koningsdag. Bejubeld door het gewone volk liep de koning door de stad. ‘De vraag is wat de alledaagse uitstraling van Willem-Alexander op lange termijn voor de monarchie zal doen’, schrijft Kemal Rijken.
You never walk alone, zanger Lee Towers schitterde er donderdag als vanouds mee op de Binnenrotte. ‘Niet alleen lopen’ was toepasselijk voor Koningsdag 2023, want de koning wandelde verre van alleen door Rotterdam: 75.000 oranjeliefhebbers stonden langs de kant om hem en zijn familieleden aan te moedigen. Even leek het alsof de dramatische waarderingscijfers van onlangs – nog 55 procent van de bevolking steunt de monarchie waar dat tien jaar geleden 78 procent was – waren verdwenen als sneeuw voor de zon.
In de Afrikaanderwijk waren veel buurtbewoners op de been. Ik vroeg er een paar waarom ze hier waren. Toevallig hadden ze gehoord dat de koning langs zou komen. Vrije dag. Dus even kijken. Naar het schijnt hadden sommigen tot op een dag vooraf geen weet van het koninklijke bezoek. Veel Oranjeklanten vond je niet ‘op zuid’. Die stonden vooral aan de noordzijde van de Maas. Daar was ruimte voor sport, spel en dans. En natuurlijk dansten de Oranjes weer mee, koningin Máxima voorop.
Dat meedansen kenmerkt het populaire karakter dat Willem-Alexander en Máxima blijkbaar willen uitstralen. En daar wringt de schoen. Enerzijds doen ze gewoon en proberen ze mee te doen met feestende burgers, maar anderzijds hebben ze een privéleven waarin jetset en dure vakanties de boventoon voeren. De monarchie valt zo steeds moeilijker uit te leggen aan burgers. De Britse auteur Walter Bagehot zei ooit dat de monarchie alleen kan bestaan bij de gratie van mystiek en sacraliteit. Daar is in Nederland steeds minder sprake van, zo bleek in Rotterdam weer eens.
In die zin kijk ik uit naar de kroning van koning Charles III, over ruim een week. In Engeland voeren rituelen de boventoon en dansen de royals niet zomaar mee – alleen als daar echt een reden voor is. Afstand met respect is het devies. Ook voor het Belgische koningspaar is meedansen een taboe. Zij houden meer afstand, maar tonen wel interesse en winnen op die manier aan respect. In Rotterdam was geen ruimte voor zo’n aanpak. Het werd niettemin een geslaagd volksfeest, zeker voor de gemeente, die daarop had ingezet.
Van openlijke onvrede was op 27 april eveneens geen sprake. Die is er in Rotterdam echter wel, zij het sluimerend. De huizenmarkt in 010 staat onder druk, er is een groeiende kloof tussen arm en rijk en het dagelijks leven is voor steeds meer inwoners ‘overleven’ geworden. Voor de toeslagenouders was wel ruimte in het programma. Daar heeft de koning aan het einde van de route ook iets over gezegd, zij het afsluitend met: ‘Geen woorden maar daden!’ Wie meer over zijn voetbalvoorkeur wil weten moet zijn podcast met Edwin Evers beluisteren – hetzelfde geldt voor zijn mening over de One Love-band.
De vraag is wat de alledaagse en benaderbare uitstraling van Willem-Alexander op lange termijn voor de monarchie zal doen. Wat is zijn dieper liggende boodschap en welke legacy wil deze koning – die nu tien jaar op de troon zit – achterlaten? En lukt het hem om de slechte peilingen – nog 46 procent van de Nederlanders steunt hem – echt op te krikken? Naar verwachting zal hij net als zijn moeder en grootmoeder ongeveer dertig jaar de troon zitten. Hij heeft dus nog tijd. En volgend jaar zijn er weer nieuwe kansen op Koningsdag. Zou het dan niet verstandig zijn om iets meer gebruik te maken van rituelen, sacraliteit en wat meer afstand?
コメント