Het nieuwe Europarlement zou er goed aan doen om de rechts-nationalisten als gewone parlementariërs te behandelen, zegt Kemal Rijken. Hij schreef het boek ‘Eigen Volk’, een reconstructie van de opkomst van de rechtse tegenpartijen in Europa. Door Romana Abels.
Twee jaar werkte Kemal Rijken aan een boek over de opkomst van nieuw rechts in Europa. Rijken, die als freelance journalist onder meer voor Trouw werkt, tekende op hoe hun aanvankelijk amateurisme langzaam maar zeker is overgegaan in professionele politiek, ook in het Europees Parlement. Toch verwacht Rijken dat ze ook de komende vijf jaar door hun collega-parlementariërs buitenspel worden gezet.
“De komende periode zijn er zeker twee rechts-nationalistische groepen in het Europarlement. Er is een groep Conservatieven, waar ook Baudet deel van uitmaakt, en een groep die zich verzameld heeft rond identiteitsgevoelens, de ID-groep. Daarin zitten onder meer de Franse Le Pen, de Italiaanse Salvini, het Vlaams Belang en de Oostenrijkse FPÖ. Daarnaast is er nog een groep rond Nigel Farage met zijn Brexit Partij.
“We hebben in Nederland vaak de neiging om te denken dat ’het allemaal wel meevalt’, omdat Baudet maar drie zetels kreeg en de PVV van Wilders pas een zetel krijgt als de brexit zijn beslag krijgt. Maar als je alles bij elkaar optelt, dan kom je op bijna dertig procent aan rechts-nationalisten en eurosceptici in het Europees parlement.
“Tot nog toe hebben de rechts-nationalisten niet bijzonder veel voor elkaar weten te spelen op Europees niveau. Dat kwam voornamelijk doordat ze vrijwel altijd zijn genegeerd door de andere fracties in het parlement. Ze deden voorstellen waar niet over werd gesproken of hun moties haalden nooit een meerderheid. Dat heeft veel frustraties veroorzaakt, ze hebben het gevoel dat ze niet voor vol worden aangezien.
“Een voorbeeld daarvan is hoe de rechts-nationalistische fractie ENF de afgelopen periode recht had op twee vice-voorzitterschappen, maar die werden geblokkeerd. Er werd informeel een soort cordon sanitaire opgeworpen. Ik voorzie dat dat weer gaat gebeuren.
“In de periodes daarvoor lukte het de rechts-nationalisten zelf niet goed om succesvol samen te werken. In 2007 bijvoorbeeld was er een groep gevormd waar onder meer Italianen en Roemenen in samenwerkten. Dat mislukte toen de Italiaanse Alessandra Mussolini – de kleindochter van – iets onaardigs zei over de Roma. De Roemenen pikten dat niet, want het waren wel hún Roma. Zo was de samenwerking binnen een jaar weer voorbij. Dat soort situaties is lang typerend geweest.
Amateurisme
“Het was vooral kenmerkend voor het amateurisme dat er de eerste jaren in deze partijen was. Ze zaten ook in hun eigen land in de marge van de politiek, toppolitici deden er niet aan mee. Bovendien draaiden deze partijen vaak rond een sterke leider, die per definitie een groot ego had. Zo botsten eind jaren negentig de Oostenrijkse Jörg Haider en de Franse Jean-Marie Le Pen: ze vonden allebei zichzelf de beste leider.
“Inmiddels is dat veranderd. Er is geleerd uit het verleden. De beweging wordt professioneler. Toch denk ik niet dat hun slagkracht verbetert. De andere partijen hebben altijd gevonden: hou ze erbuiten, deze mensen zijn slecht; om het kort door de bocht te zeggen.
“Maar je moet onthouden dat bijna een derde van het electoraat op deze partijen heeft gestemd. Ik vind dat ze volwaardig mee moeten kunnen doen aan het democratische proces, zodat ze ook fouten kunnen maken of ergens op kunnen worden afgerekend. Laat ze vuile handen maken.
“Daar zijn ze zelf niet altijd op uit. Vaak is schreeuwen voor de bühne aantrekkelijker. Maar als je wil voorkomen dat ze nog groter worden dan nu, dan moet je ze niet langer buiten alles laten. Er wachten de komende vijf jaar grote vraagstukken zoals Europese belastingen, het opzetten van een gezamenlijk migratiebeleid of nog meer integratie, of juist niet. Als deze partijen buiten de oplossingen worden gehouden, dan heb je over vijf jaar mogelijk nog grotere groepen. En wat dan?”
Comments