Met kleine stapjes – ‘baby steps’ – werkt Amalia aan haar rol als toekomstig koningin. Na tot aan haar achttiende uit de wind te zijn gehouden en daarna te moeten schuilen voor de Mocromaffia, was het moeilijk voor haar om in de rol van troonopvolger te groeien. Op Koningsdag in Emmen werd duidelijk dat ze behoedzame stappen maakt.
Kemal Rijken
‘Het is beter om veel kleine stapjes in de goede richting te zetten, dan een grote sprong voorwaarts te maken en vervolgens achterover te vallen,’ zou Boeddha ooit eens hebben gezegd. Hij zag zelfdiscipline als een uitgangpunt voor ieder mens. Het kleine stapjes-principe, vaak baby steps genoemd, lijkt toegepast te worden door kroonprinses Amalia, die met zelfbeheersing groeit in haar rol van troonopvolger.
Het viel op tijdens de officiële viering van Koningsdag in Emmen. Bedachtzaam wandelde Amalia langs de menigte in de Drentse stad. Gezorgd was voor een ‘volksbad’, waarbij het veel handjes schudden en selfies maken was. Zoals gebruikelijk proefden de Oranjes lokale lekkernijen en deinsden ze, hoewel opvallend minder uitbundig dan vorig jaar in Rotterdam mee op de hoempapamuziek. Verder was Amalia goed voorbereid: de korte, makkelijke interviewtjes met de NOS gingen haar prima af.
Hoe moeilijk was dat eerder voor de prinses. In Caraïbisch Nederland, waar ze met haar ouders een twee weken lange reis met een propvol programma afwerkte, had ze het soms zichtbaar zwaar. Een paar maanden daarvoor was bekend geworden dat ze door de Mocromaffia met de dood werd bedreigd en dat ze daarom niet in Amsterdam kon gaan studeren. Na de onthulling van De Telegraaf was het koningin Máxima die op staatsbezoek in Zweden een boekje opendeed: ‘De consequenties zijn heel moeilijk voor haar. Het is voor haar geen studentenleven zoals anderen dat hebben. Het is heel zwaar.’
In tegenstelling tot haar generatiegenoten in het buitenland was de pas meerderjarig geworden Amalia echter al niet echt uit de verf gekomen. Totdat ze op 3 december 2021 achttien werd, hielden haar ouders haar namelijk inhoudelijk uit de wind. Los van wat korte, haast ingestudeerde quootjes op Koningsdagen hoefde Amalia nooit iets te doen. Waar kroonprinses Elisabeth van België al op haar twaalfde een ziekenhuis opende en troonopvolger Leonor in Spanje op haar vijftiende al lange toespraken gaf, was Amalia dus ‘nergens te bekennen’. Door de beslissing van haar ouders kon ze niet inhoudelijk snuffelen aan haar toekomstige rol.
Dat veranderde enigszins na haar achttiende, toen Amalia volgens de grondwet ‘in functie trad’. Ze was zichtbaar gespannen tijdens haar intrede in de Raad van State, maar fietste zich daar aardig doorheen. Alle aandacht ging echter uit naar haar verjaardagsfeest op Paleis Huis Ten Bosch, waar veel meer gasten waren dan volgens de coronaregels was toegestaan. Hierna werd het vrij stil – Amalia was erbij met Koningsdag en tijdens de gebruikelijke fotosessie voor de zomervakantie – totdat de RVD in de zomer een persmoment aankondigde waarop de prinses zich zou presenteren in het kader van haar eerste studiedag.
Op een snikhete dag in augustus wandelde Amalia in een lange, dichte witte jas door de Roeterstraat in Amsterdam richting een haag van fotografen en koningshuisverslaggevers. Vooraf was door de RVD opgelegd dat de journalisten geen vragen mochten stellen, maar een paar hielden zich daar niet aan. ‘Amalia, heeft u er zin in?’ en ‘Amalia? Wordt u nog lid van het corps?’ vroegen ze. De prinses mompelde wat, knikte, draaide zich om en wandelde vlug naar binnen. Volgens kenners zou Amalia zou wel iets hebben willen zeggen, maar zou ze door het doorbreken van het protocol zijn dichtgeklapt. Zou dat met geringe media-ervaring te maken hebben? Van een persschuwe Amalia kon gesproken worden.
Kort daarna kwamen de bedreiging en het verplicht studeren vanuit huis er nog eens bovenop. Maar Madrid bood uitkomst: in het geheim verhuisde Amalia naar de Spaanse hoofdstad om online haar UvA-studie te vervolgen. Haar ouders regelden er een huis – naar het schijnt kregen ze hulp van de Spaanse koninklijke familie – en in Spaanse roddelmedia doken soms foto’s op van de kroonprinses. Nederlandse royaltyverslaggevers wisten ervan, maar kregen geen bevestiging van de RVD en wilden er niet zelf mee naar buiten treden, vaak uit angst de mediacode te schenden of slapende criminele honden wakker te maken. Alleen luchtvaartjournalist Menno Swart negeerde de (ongeschreven) regels.
Terug naar Koningsdag 2024 in Emmen. Tijdens haar rondgang langs de mensenmassa’s oogde Amalia ontspannen. De week ervoor was ze nog actief tijdens het Spaanse staatsbezoek, waar haar vader de Spaanse koning bedankte voor zijn steun. Net als toen oogde ze in Drenthe voorzichtig en bedachtzaam, maar positief. Het publiek omarmde haar voluit en ook verliepen de gesprekjes met burgers goed. Figuurlijk zette Amalia kleine stapjes, baby steps, wat gezien de omstandigheden voor haar prima leek. Over haar tijd in Spanje zei ze: ‘Ik heb daar wel iets meer mijn vrijheid kunnen vinden dan hier mogelijk was.’
Hoe ongelukkig de omstandigheden ook mogen zijn, het zou achteraf gezien beter zijn geweest als Amalia’s ouders haar al als minderjarige soms hadden ingezet. Net als haar generatiegenoten over de grens had zij dan al kunnen ruiken aan haar toekomstige rol en zelfs kunnen oefenen met het omgaan met de druk van media en mensenmassa’s. Amalia lijkt dat langzaamaan te leren. Aangezien uit onderzoek blijkt dat jongeren de monarchie minder zien staan, kunnen Amalia en haar zussen aanwinst zijn voor het promoten van het koningshuis bij deze doelgroep. Die kans wordt nog onvoldoende benut.
Echter, veel kunnen we in de komende jaren van Amalia waarschijnlijk niet verwachten. In 2021 kondigde ze per brief aan af te zien van haar jaarlijkse toelage zolang zij nog studeert. Komende zomer is ze zo’n beetje op de helft van haar vierjarige studie en wie weet knoopt ze er daarna een extra Master tegenaan, mogelijk in het buitenland. Zolang de prinses studeert zal ze weinig taken verrichten, zo wordt telkens gezegd. Het blijven in dat geval baby steps. Maar in die zin is Boeddha haar goed gezind.
