Europese rechts-nationalisten halen de banden aan met Moskou. In Oostenrijk, waar een filmpje met een Russische vrouw FPÖ-leider Heinz-Christian Strache ten val bracht. Speelt het Vlaams Belang met vuur?
Voor mijn boek Eigen volk, dat verhaalt over de geschiedenis van de rechts- nationalistische beweging, was ik te gast bij het Vlaams Belang in Antwerpen. Op 28 december 2018 had ik daar mijn laatste interview met Filip Dewinter. In zijn werkkamer staat een Vlaamse vlag op een standaard en hangt een oude plattegrond van de sinjorenstad aan de muur. Links op de schouw staan drie kleinere vlaggen: van de Europese Unie, de Russische Federatie en Poetins Verenigd Rusland-partij. Een van de hoofdstukken in mijn boek gaat over de banden van rechts-nationalistische partijen met Rusland, een onderwerp dat ter sprake kwam.
Openlijk vertelde Dewinter over zijn band met de Verenigd Rusland-partij. “We hebben daar een aantal congressen en bijeenkomsten bijgewoond, op verschillende reizen”, zei Dewinter, die eraan toevoegde dat de verstandhouding met de Russen in orde is. “Onze reis- en hotelkosten werden door onze Russische gastheren vergoed. Dat beschouw ik als een evidente hoffelijkheid.” Vervolgens wilde ik van Dewinter weten of de partij een officieel samenwerkingsakkoord heeft met die van Poetin. De Oostenrijkse FPÖ heeft zo’n verband. “Neen”, was het antwoord van de politicus, die daaraan toevoegde dat het er nooit van was gekomen, “misschien wel omdat wij daarvoor een te kleine speler zijn”.
Kleinduimpje of niet, het staat vast dat het Vlaams Belang en Verenigd Rusland contacten onderhouden.
Kleinduimpje of niet, het staat vast dat het Vlaams Belang en Verenigd Rusland contacten onderhouden. En waarom ook niet? Iedere partij of politicus mag bepalen wie zijn vrienden zijn. Het verbaasde mij niet om de Russische vlaggetjes op de schouw te zien, laat staan dat Dewinter hier openhartig over was. Zoals gezegd ging de FPÖ hem voor in de hang naar Moskou. Onder leiding van ex-leider Strache sloot die partij in 2016 het samenwerkingsverband met Poetins club. Ook de Italiaan Matteo Salvini (Lega), de Nederlander Geert Wilders (PVV) en de Française Marine Le Pen (RN) waren in Rusland te vinden. Die laatste schudde de hand van Poetin, die de pers verzekerde dat hij goede banden wil onderhouden met alle Europese partners. Ook sloot Le Pen leningen af bij Russische banken voor haar campagnes. Euraziatische wereld Het samengaan van de Europese rechts-nationalisten en de Russische Poetinisten heeft een ideologische en praktische insteek. Beiden vinden dat er zoiets bestaat als een Euraziatische wereld die beschermd moet worden tegen ‘de horden uit het Zuiden’. Tegelijk zijn de Poetinisten tegen de moderniteit en de liberale democratie, iets wat wisselend door Europese rechts-nationalisten wordt onderschreven. Neem de Nederlander Thierry Baudet die het feminisme bekritiseert, of de Oostenrijker Strache die de vrije media de nek om wilde draaien. Rusland heeft daarentegen zijn eigen belang. Door vriendschappen te sluiten met rechts-nationalisten in de EU probeert Moskou daar verdeeldheid te zaaien, hoor je vaak. Maar dit lukt nog niet echt. Zo zijn de EU-sancties tegen Rusland nog steeds van kracht, klagende Vlaamse perenboeren of niet. De innige relaties die de FPÖ vanuit de Oostenrijkse regering met Rusland nastreefde, waren voor de Duitse en Nederlandse inlichtingendiensten de reden om alle banden met hun Oostenrijkse collega’s te verbreken. Wat zou er met België gebeuren als een partij in de regering een dergelijk pro-Rusland-beleid zou invoeren? Laten we kijken naar de huidige status van het land. Die is gebaseerd op ‘België als speelplaats van Europa’, waar internationale organisaties veilig en stabiel kunnen zetelen en waar hun medewerkers op neutraal terrein met elkaar kunnen schakelen. Die unieke positie wordt onderuit geschoffeld als België een pro-Russische koers zou varen. Internationale organisaties zouden zich minder comfortabel kunnen voelen en het imago van België als betrouwbare partner zou snel kunnen verdwijnen, met alle gevolgen van dien. Belgisch chocolaatje Terug naar mijn bezoek aan Dewinter. Het was een koude decemberdag en de verwarming stond niet hoog. Wel kreeg ik een kop koffie, maar zonder het altijd gewaardeerde Belgische chocolaatje. De beweringen dat bakken vol geld van Rusland naar het VB stromen, kunnen wat mij betreft dan ook naar het land der fabelen worden verwezen. Los van vergoede Rusland-reizen van Dewinter lijkt het VB afhankelijk van ledencontributies en belastinggeld. Wel is de partij vrij om haar eigen vrienden te kiezen. Daarbij moet de partijleiding beseffen dat bepaalde vrienden niet meehelpen in het oppoetsen van het imago. Dit is een risico waar voorzitter Tom Van Grieken zich bewust van moet zijn. Het is een vergelijkbaar risico als de bezoeken die Dewinter bracht aan de Syrische dictator Al Assad en de Griekse extreemrechtse partij Gouden Dageraad. Wie dergelijke vrienden kiest, moet daar ook de gevolgen voor dragen.