De berichtgeving over onze oosterburen is ver ondermaats, vindt Kemal Rijken. We hebben geen oog voor de Duitse politiek en praten het liefst over Amerika, ook al is het reilen en zeilen van Duitsland van grote invloed.
Lichtshows, je ziet ze steeds vaker bij evenementen in de openlucht voor een groot publiek. In Berlijn was ik op
zaterdagavond getuige van zo’n prachtige lichtshow. Op de muur van het nieuwe Humboldt Forum, waar ooit het paleis van de Duitse keizer en later het Palast der Republik van het DDR-regime stond, werd met videobeelden en hologrammen teruggeblikt op de val van de Berlijnse Muur, die zaterdag precies dertig jaar geleden plaatsvond. Het was een sobere viering en er hing geen echte feeststemming in de stad.
Vijf jaar geleden was dat wel anders. Op de kilometerslange lijn waar ooit de muur had gestaan waren tienduizenden lichtgevende ballonnen geplaatst. De Duitsers waren er massaal op afgekomen en wandelden langs de witte lichtjes. Ik volgde in hun kielzog. De vrolijke viering kwam tot een hoogtepunt toen alle ballonnen precies op het moment van de val van de Muur tegelijk de lucht ingingen. Het was een prachtig gezicht dat ik niet zal vergeten.
Wat ik eveneens niet zal vergeten is de Nederlandse verslaggeving over het jubileum, toen en nu. Net als vijf jaar terug stonden de Nederlandse media in de afgelopen week bol van de Muur. Getuigen kwamen aan het woord en er werd gesproken over de deling die het land tot op heden sociaal en psychologisch in de weg zit. Er was ook aandacht voor bondskanselier Merkel en bondspresident Steinmeier, die waarschuwden tegen racisme en antisemitisme; andere spoken uit het Duitse verleden waarover in Nederland nog geregeld bericht wordt.
Zodra Duitsland in de pers voorbijkomt richten Nederlandse media zich opvallend genoeg vooral op het verleden; het lijkt soms wel alsof onze oosterburen van nu er niet mogen zijn. Op de een of andere manier associëren wij Duitsland met de Tweede Wereldoorlog of met andere geschiedenis zoals de val van de Muur. Als het gaat over de opkomst van de rechts-nationalistische Alternative für Deutschland (AfD), wordt vrijwel altijd het nazi-verleden erbij gehaald. Natuurlijk worstelt het Duitsland van 2019 nog steeds met zijn moeilijke verleden, maar datzelfde land leeft wél in het heden.
De geringe aandacht in de Nederlandse media voor de huidige gebeurtenissen in Duitsland, steken sterk af tegen de overdreven aandacht voor de Angelsaksische wereld. Alle ins en outs van de Amerikaanse politiek worden in onze nieuwsmedia uitgebreid belicht, zeker als de presidentsverkiezingen in aantocht zijn. Je zou bijna gaan denken dat niet Duitsland maar Amerika ons buurland is. Of neem de buitengewoon grote aandacht voor Groot-Brittannië. Bijna iedere scheet in het Britse Lagerhuis wordt tegenwoordig door de Nederlandse media belicht. Natuurlijk kan de brexit grote gevolgen hebben voor Nederland, maar voorlopig is die er nog niet en blijven de Britten erover bakkeleien.
Bijna nooit is er aandacht voor hard nieuws uit Duitsland, en dat terwijl het land de officieuze leider van de Europese Unie is. Als grootste lidstaat legt het gewicht in de schaal en als soft power speelt het een belangrijke rol in de wereld. Voor Nederland is Duitsland van funest belang. Niet alleen trokken we met onze oosterburen op tijdens de eurocrisis, maar ook werken onze legers samen en zijn we bondgenoten op tal van andere zaken in de EU. Duitsland is onze belangrijkste handelspartner en zodoende zijn we afhankelijk van de Duitse economie en politiek.
Politiek gezien staat er in Duitsland momenteel veel op het spel. In Berlijn regeert een ‘grote coalitie’ van het christendemocratische CDU en de sociaaldemocratische SPD, die sinds de start overloopt van conflicten en misverstanden. Daarover zie of hoor je weinig in de Nederlandse media. Neem bijvoorbeeld de Duitse defensieminister Annegret Kramp-Karrenbauer, alias ‘AKK’. Zij opperde onlangs dat Duitsland samen met Frankrijk en Groot-Brittannië in Syrië een veiligheidszone moet bevechten. Stel je eens voor: Europese legers trekken Syrië in, nog meer bloedvergieten, nog meer chaos. In Duitsland was het plan groot nieuws, temeer omdat veel Duitsers een afkeer hebben van oorlog, maar in Nederland werd het niet of nauwelijks opgemerkt. Ook de afgang van AKK bij de NAVO – haar plan werd door de Fransen en Britten van tafel geveegd – kwam amper aan bod.
Als Duitsland een griepje heeft, dan vat Nederland een koutje, zo is de stelregel. Alleen dáárom al is meer berichtgeving over onze oosterburen noodzaak. We kijken nu naar Duitsland door de bril van het verleden, terwijl ons buurland juist enorm in beweging is en grote invloed heeft op ons en de wereld. Nederland is een open land dat zich niet kan permitteren om de Duitse oosterbuur mentaal links te laten liggen. Vooral de media hebben hierin een grote taak. Dus hoofdredacties: neem het Duitsland van nu serieus, en breng haar niet terug tot haar verleden, hoe verleidelijk dat ook mag zijn.